Veranderen of aanpassen?

Gepubliceerd 30 augustus 2024

Zwerm oeverzwaluwen nestelt in geluidswal A4 bij Leiderdorp. Deze kop van een krantenartikel (Beurse, 2024) zegt alles over de wijze waarop de natuur zich aanpast aan veranderende omstandigheden. Door de vele regenval staat het water in de rivieren zo hoog, dat de oeverzwaluw zich hier niet in kan nestelen. Inventief zocht een groep zwaluwen een geluidswal op waar zij hun nestjes in maakten.

Als mens kijken we vaak op afstand naar de natuur als gesloten ecosysteem en hebben het idee dat wij als mens daarbuiten staan, of zelfs daarboven. Wij menen de kennis en de kunde in pacht om de wereld naar onze hand te zetten. Niets is minder waar. Wij vormen ook onderdeel van het ecosysteem en zijn ook gebonden aan de wetten van de natuur.

Kijkend naar de natuur, dan zien we dat deze zich cyclisch beweegt. Zo is er een opkomen en neergaan van de seizoenen, van dag en nacht en van eb en vloed. Als samenleving en in organisaties denken we echter overwegend lineair. We leggen alles langs een ‘meetlat’: tijd, groei, ontwikkeling. Dat biedt ons een gevoel van controle. Als we van de norm afwijken, slaat de paniek toe. Dan voelen we ons genoodzaakt om snel, soms ingrijpende, maatregelen te treffen die de ‘orde’ weer herstellen. Dit zijn vaak ad hoc maatregelen, die niet duurzaam zijn.

Op het moment dat organisaties cyclisch kunnen meebewegen met veranderingen die op ons pad komen, dan hebben veranderingen minder impact op ons. Medewerkers krijgen de tools en de ruimte om zich continue aan te passen, net zoals de natuur in staat is om zich aan te passen. Dan wordt verandering niet meer gezien als een verstoring van wat goed is, maar als een kans om wat goed, is beter te maken.

Leestips:

• De kleine Laloux – F. van Looveren
• Reinventing organisations – F. Laloux